Osteoporoza – co musisz o niej wiedzieć i jej leczeniu
Osteoporoza, czyli zrzeszotnienie kości, jest chorobą charakteryzującą się niską masą kostną i strukturalnym uszkodzeniem tkanki kostnej, co prowadzi do kruchości kości i zwiększonego ryzyka złamań stawu biodrowego, kręgosłupa i nadgarstka.U mężczyzn i kobiet występuje osteoporoza, choroba, której można zapobiegać i leczyć. W Stanach Zjednoczonych ponad 53 miliony osób ma już osteoporozę lub jest narażonych na wysokie ryzyko z powodu niskiej masy kostnej
Czym jest kość?
Kość jest żyjącą, rosnącą tkanką. Wykonany jest głównie z kolagenu, białka, które zapewnia miękką strukturę, oraz fosforanu wapnia, minerału, który dodaje siły i wzmacnia strukturę.
Ta kombinacja kolagenu i wapnia sprawia, że kość jest zarówno elastyczna, jak i silna, co z kolei pomaga kości wytrzymać stres. Ponad 99 procent wapnia w organizmie zawarte jest w kościach i zębach. Pozostały 1 procent znajduje się we krwi.
Przez całe życie stara kość jest usuwana (resorpcja), a nowa kość jest dodawana do szkieletu (formacji). W dzieciństwie i wieku młodzieńczym nowa kość jest dodawana szybciej niż stara kość jest usuwana. W rezultacie kości stają się większe, cięższe i gęstsze. Tworzenie się kości przekracza resorpcję aż do osiągnięcia szczytowej masy kostnej (maksymalna gęstość kości i siła) około 30 lat. Po tym czasie resorpcja kości powoli zaczyna przekraczać tworzenie kości.
U kobiet utrata masy kostnej jest najszybsza w ciągu pierwszych kilku lat po menopauzie i trwa do lat po menopauzie. Osteoporoza, która dotyka głównie kobiety, ale może również wpływać na mężczyzn, rozwinie się, gdy resorpcja kości nastąpi zbyt szybko lub gdy wymiana nastąpi zbyt wolno. Osteoporoza jest bardziej prawdopodobna, jeśli nie osiągniesz optymalnej szczytowej masy kostnej w latach budowania kości.
Więcej informacji na temat osteoporozy znajdziesz w książce „Jak leczyć osteoporozę” dr Jarosława Niebrzydowskiego
Czynniki ryzyka rozwoju osteoporozy
Niektóre czynniki ryzyka są związane z rozwojem osteoporozy i przyczyniają się do indywidualnego prawdopodobieństwa rozwoju choroby.
Czynniki ryzyka, których nie można zmienić:
- Płeć. Twoje szanse na rozwój osteoporozy są większe, jeśli jesteś kobietą. Kobiety mają mniej tkanki kostnej i tracą kość szybciej niż mężczyźni ze względu na zmiany zachodzące w okresie menopauzy.
- Wiek. Im jesteś starszy, tym większe ryzyko osteoporozy. Twoje kości stają się coraz cieńsze i słabsze wraz z wiekiem.
- Rozmiar. Małe, szczupłe kobiety są bardziej zagrożone.
- Etniczność. Kobiety rasy kaukaskiej i azjatyckiej są najbardziej zagrożone. Afroamerykanie i Hiszpanie mają niższe, ale znaczne ryzyko.
- Historia rodzinna. Ryzyko złamania może być częściowo spowodowane dziedziczeniem. Ludzie, których rodzice mają złamane kości, również wydają się mieć zmniejszoną masę kostną i mogą być narażeni na złamania.
Czynniki ryzyka, które możesz zmienić:
- Hormony płciowe. Brak miesiączki, niski poziom estrogenów (menopauza) i niski poziom testosteronu u mężczyzn mogą prowadzić do osteoporozy.
- Jadłowstręt psychiczny (anoreksja). Charakteryzuje się irracjonalnym lękiem przed przybieraniem na wadze, to zaburzenie odżywiania zwiększa ryzyko wystąpienia osteoporozy.
- Wchłanianie wapnia i witaminy D. Dieta uboga w wapń i witaminę D powoduje, że jesteś bardziej podatny na utratę kości.
- Używanie leków. Długotrwałe stosowanie niektórych leków i niektóre leki przeciwdrgawkowe, może prowadzić do utraty gęstości kości i złamań.
- Styl życia. Nieaktywny tryb życia lub dłuższy odpoczynek w łóżku osłabia kości.
- Palenie papierosów. Palenie jest szkodliwe zarówno dla kości, jak i serca i płuc.
- Spożywanie alkoholu. Nadmierne spożycie alkoholu zwiększa ryzyko utraty kości i złamań.
Zapobieganie osteoporozie
Aby osiągnąć optymalną szczytową masę kości i kontynuować budowanie nowej tkanki kostnej w miarę starzenia się, należy wziąć pod uwagę kilka czynników.
Wapń: niewystarczająca ilość wapnia może przyczynić się do rozwoju osteoporozy. Wiele opublikowanych badań wskazuje, że niskie spożycie wapnia powoduje przybranie niskiej masy kostnej jak i szybką utratą masy kostnej i dużą częstością złamań. Badania krajowe wskazują, że wiele osób spożywa mniej niż połowę wapnia zalecanego do budowy i utrzymania zdrowych kości. Źródłem pokarmu wapnia są nisko tłuszczowe produkty mleczne, takie jak mleko, jogurt, ser i lody; ciemnozielone, liściaste warzywa, takie jak brokuły, zielone warzywa, i szpinak; sardynki i łosoś z kością; tofu; migdały; i pokarmy wzbogacone wapniem, takie jak sok pomarańczowy, płatki zbożowe i pieczywo. W zależności od tego, ile wapnia dziennie otrzymujesz z pożywienia, możesz potrzebować suplementu wapnia.
Zapotrzebowanie organizmu na wapń jest większe w dzieciństwie i okresie dojrzewania, gdy szkielet rośnie gwałtownie, a także w okresie ciąży i karmienia piersią. Kobiety po menopauzie i starsi mężczyźni również muszą spożywać więcej wapnia. Wraz z wiekiem twoje ciało staje się mniej wydajne w absorpcji wapnia i innych składników odżywczych. Starsze osoby również częściej mają przewlekłe problemy medyczne i stosują leki, które mogą zaburzać wchłanianie wapnia.
Witamina D: Witamina D odgrywa ważną rolę w wchłanianiu wapnia i zdrowiu kości. Źródłem pokarmu dla witaminy D są żółtka jaj, ryby morskie i wątroba. Wiele osób otrzymuje naturalnie wystarczającą ilość witaminy D; jednak badania pokazują, że produkcja witaminy D spada u osób starszych, u osób przebywających w domu, a także dla ludzi w okresie zimowym.
Ćwiczenie: Podobnie jak mięsień, kość jest żywą tkanką, która reaguje na ćwiczenia, stając się silniejsza. Treningi obciążeniowe są najlepsze dla twoich kości, ponieważ zmuszają cię do pracy przeciwko grawitacji. Przykłady obejmują spacery, wędrówki, jogging, wchodzenie po schodach, trening siłowy, tenis i taniec.
Palenie: Palenie jest szkodliwe zarówno dla kości, jak i serca i płuc. Kobiety, które palą, mają niższy poziom estrogenu w porównaniu z niepalącymi i często przechodzą menopauzę wcześniej. Palacze mogą również wchłaniać mniej wapnia z diety.
Alkohol: Regularne spożywanie od 2 do 3 uncji dziennie alkoholu może być szkodliwe dla szkieletu, nawet u młodych kobiet i mężczyzn. Ci, którzy piją dużo, są bardziej podatni na utratę i złamanie kości, zarówno z powodu złego odżywiania, jak i zwiększonego ryzyka upadku.
Leki, które powodują utratę kości: Liczne leki mogą przyczyniać się do utraty kości. Na przykład długotrwałe stosowanie glikokortykosteroidów (leki przepisywane w szerokim zakresie chorób, w tym zapalenie stawów, astma,toczeń i inne choroby płuc, nerek i wątroby) może prowadzić do utraty gęstości kości i złamanie. Utrata kości może również wynikać z długotrwałego leczenia niektórymi lekami przeciw atakom, takimi jak fenytoina i barbiturany; leki na hormon uwalniający gonadotropiny stosowane w leczeniu endometriozy; niektóre metody leczenia raka; i nadmierny hormon tarczycy. Ważne jest, aby omówić z lekarzem stosowanie tych leków i nie przerwać ani nie zmieniać dawki leku we własnym zakresie.
Objawy osteoporozy
Osteoporoza jest często nazywana cichą zabójcą kości, ponieważ utrata masy kostnej występuje bez objawów. Ludzie mogą nie wiedzieć, że mają osteoporozę, dopóki ich kości nie staną się tak słabe, że nagły naprężenie, uderzenie lub upadek powoduje złamanie biodra lub zapadnięcie kręgosłupa. Zapadnięte kręgi mogą początkowo być odczuwalne lub widoczne w postaci ciężkiego bólu pleców, utraty wzrostu lub zniekształceń kręgosłupa, takich jak kifoza (zbyt duże wygięcie odcinka piersiowego kręgosłupa ku tyłowi).
Wykrycie osteoporozy
Po przeprowadzeniu kompleksowej oceny medycznej lekarz może zalecić mierzenie masy kości. Badanie gęstości mineralnej kości jest ważną miarą stanu kości. Testy mogą identyfikować osteoporozę, określać ryzyko złamań (złamanych kości) i mierzyć reakcję na leczenie osteoporozy. Najszerzej rozpoznawanym badaniem jest centralna absorpcjometria promieniowania rentgenowskiego w centralnej podwójnej energii lub centralne badanie składu ciała. Jest bezbolesny – trochę jak w prześwietleniu, ale przy znacznie mniejszej ekspozycji na promieniowanie. Może mierzyć gęstość kości w biodrze i kręgosłupie. Testy na pomiar gęstości kości mogą:
- Wykryć niską gęstość kości przed wystąpieniem złamania.
- Potwierdzić rozpoznanie osteoporozy, jeśli masz już jedno lub więcej złamań.
- Przewidzieć szanse na pęknięcie w przyszłości.
- Określić tempo utraty kości i monitoruj efekty leczenia, jeśli badanie przeprowadza się w odstępach rocznych lub dłuższych
Leczenie osteoporozy
Kompleksowy program leczenia osteoporozy obejmuje nacisk na prawidłowe odżywianie, ćwiczenia i kwestie bezpieczeństwa, aby zapobiec upadkom, które mogą skutkować złamaniami. Ponadto lekarz może przepisać leki, które spowalniają lub zatrzymują utratę masy kostnej, zwiększają gęstość kości i zmniejszają ryzyko złamania.
Odżywianie: Żywność, którą jemy zawiera wiele witamin, minerałów i innych ważnych składników odżywczych, które pomagają utrzymać nasze ciało w zdrowiu. Wszystkie te składniki odżywcze są potrzebne w zrównoważonej proporcji. W szczególności, wapnia i witaminy D są potrzebne do silnych kości i serca, mięśni i nerwów do prawidłowego funkcjonowania.
Ćwiczenie: Ćwiczenie jest ważnym elementem programu zapobiegania i leczenia osteoporozy. Ćwiczenia nie tylko wzmacniają kości, ale zwiększają siłę mięśni, koordynację i równowagę oraz prowadzą do lepszego ogólnego stanu zdrowia. Chociaż ćwiczenia są dobre dla osób z osteoporozą, nie powinni przesadnie obciążać swoich kości, tylko robić to z rozsądkiem. Jako dodatkowe ubezpieczenie na złamania, lekarz może zalecić konkretne ćwiczenia wzmacniające i wspierające plecy.
Leki terapeutyczne: Dostępnych jest kilka leków do zapobiegania i / lub leczenia osteoporozy, w tym: bisfosfonianów; agoniści / antagoniści estrogenu (zwani również selektywnymi modulatorami receptora estrogenu); kalcytonina; hormon przytarczyczny; terapia estrogenowa; terapia hormonalna.
Zapobieganie upadkom
Zapobieganie upadkom jest szczególną troską dla mężczyzn i kobiet z osteoporozą. Upadki mogą zwiększać prawdopodobieństwo złamania kości w biodrze, nadgarstku, kręgosłupie lub innej części szkieletu. Oprócz czynników środowiskowych wymienionych poniżej, upadki mogą być również spowodowane zaburzeniami widzenia lub równowagi, chorobami przewlekłymi, które wpływają na funkcjonowanie psychiczne lub fizyczne, oraz niektórymi lekami, takimi jak środki uspokajające i przeciwdepresyjne. Ważne jest, aby osoby z osteoporozą były świadome wszelkich fizycznych zmian, które wpływają na ich równowagę lub chód, oraz aby omawiały te zmiany ze swoim lekarzem. Oto kilka wskazówek, które pomogą wyeliminować czynniki środowiskowe, które prowadzą do upadków.
Na zewnątrz:
- Użyj laski dla dodatkowej stabilności.
- Noś obuwie z gumową podeszwą, aby zapewnić przyczepność.
- Chodź po trawie, gdy chodniki są śliskie.
- Uważaj na mocno wypolerowane podłogi, które stają się śliskie i niebezpieczne, gdy są mokre.
- W miarę możliwości używaj plastikowych lub dywanowych chodniczków.
Wewnątrz:
- Utrzymuj pokoje w czystości, szczególnie na podłogach.
- Powierzchnie podłogi powinny być gładkie, ale nie śliskie.
- Noś wygodne buty na niskim obcasie nawet w domu.
- Unikaj chodzenia w skarpetkach, pończochach lub kapciach.Upewnij się, że dywany i dywaniki są zabezpieczone przed poślizgiem lub są przyklejone do podłogi.
- Upewnij się, że klatki schodowe są dobrze oświetlone, a schody mają po obu stronach poręcze.
- Zainstaluj poręcze na ścianach łazienki w pobliżu wanny, prysznica i toalety.
- Użyj gumowej maty do kąpieli pod prysznicem lub w wannie.
- Trzymaj latarkę obok łóżka.
- Jeśli używasz stołka do trudno dostępnych miejsc, użyj solidnego z poręczą i szerokimi stopniami.
- Dodaj oprawy sufitowe do pomieszczeń oświetlonych lampami.
- Zastanów się nad zakupem telefonu komórkowego, abyś nie musiał się spieszyć, aby odebrać telefon, gdy zadzwoni, lub abyś mógł wezwać pomoc, jeśli upadniesz.
Reumatologia BEZ TAJEMNIC
Ta strona powstała aby każdy, kto ma reumatoidalne zapalenie stawów, mógł poznać przyczyny wywołujące tę chorobę oraz różne metody prowadzące do jej wyleczenia.